Bánh vắt vai, một món ẩm thực đặc trưng, được tạo nên từ gạo nếp cái hoa vàng, ngải cứu, đậu xanh và đường, là biểu tượng ẩm thực của người Cao Lan tại Lục Ngạn, Bắc Giang. Hãy đồng hành cùng lambanhviet.com để khám phá sâu hơn về cách làm bánh vắt vai – món đặc sản lừng danh này thông qua bài viết dưới đây nhé!
Bánh Vắt Vai Là Gì?
Bánh Vắt Vai – hương vị của truyền thống và sự tiện lợi từ cái tên đã khiến nhiều người tò mò. Xuất phát từ khả năng có thể vắt lên vai khi di chuyển, món bánh này cho phép thưởng thức bất kỳ lúc nào. Người Cao Lan xưa xưa, khi làm ruộng, đi công việc xa, luôn mang theo những chiếc bánh này, vừa tiện lợi vừa giàu dinh dưỡng.
Đây không chỉ là một món ăn truyền thống của người Cao Lan ở Bắc Giang vào những dịp lễ tết, mà còn là biểu tượng văn hóa quan trọng. Trong những ngày lễ Tết truyền thống, ngoài bánh chưng, người Cao Lan còn làm bánh vắt vai – một món bánh được dùng để thờ cúng tổ tiên và là món quà biếu tặng người thân. Không chỉ dừng lại ở Tết Nguyên đán, bánh vắt vai còn được cất giữ trên bàn thờ tổ tiên trong ngày 3 tháng 3 âm lịch, tạo nên sự linh thiêng và ý nghĩa đậm đà trong đời sống văn hóa của người Cao Lan.
Cách Làm Bánh Vắt Vai
Chuẩn Bị Nguyên Liệu
Vẻ bề ngoài ban đầu, nguyên liệu của món này có vẻ giống như bánh chưng, bánh tét với gạo nếp và đậu xanh làm chủ đạo. Nhưng đây không phải là điểm dừng của sự độc đáo. Trong danh sách nguyên liệu còn có lá chuối, đường, và điểm đặc biệt không thể thiếu – rau ngải cứu. Đặc điểm riêng của loại rau này chính là yếu tố quyết định tạo nên mùi vị độc đáo và hấp dẫn cho món bánh.
Không phải mọi loại gạo nếp đều có thể tạo nên một chiếc bánh ngon, chỉ có gạo nếp Phì Điền, nổi tiếng từ huyện Lục Ngạn mới có thể làm nên hương vị đặc trưng này. Đặc tính đất và khí hậu đặc biệt của vùng này tạo ra gạo nếp cái hoa vàng Phì Điền có đặc tính dẻo và hương thơm đặc trưng, đem đến sự khác biệt không thể nhầm lẫn.
Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Làm Bánh Vắt Vai Chuẩn Vị
Cách thực hiện món bánh này là một quá trình tỉ mỉ và đầy bí quyết:
- Đầu tiên, gạo nếp được xay nhỏ bằng cối đá, tạo thành một loại bột mịn. Ngải cứu sau khi được luộc và ngâm trong nước vôi để giảm đi vị chát và đắng, sau đó cũng được xay nhuyễn và kết hợp với bột gạo nếp. Người làm bánh sau đó tạo hình cho từng viên bột, nhân bên trong là sự kết hợp tinh tế của đậu xanh đã được xào qua với đường.
- Để bánh có hương vị thơm ngon, việc chọn lá chuối tươi, non và mỡ màng để sau đó nướng qua lửa là bước quan trọng tiếp theo. Sau khi lá chuối được chuẩn bị sẵn, bánh được gói kỹ lưỡng, tạo thành những bọc bánh nhỏ để sau đó tiến hành hấp.
- Quá trình gói và hấp bánh cũng có công đoạn riêng biệt: Bánh được đặt ở hai bên đầu lá chuối, để có thể gập vào và vắt lên vai một cách thuận tiện. Sau đó, bánh được đưa vào nồi luộc và hấp khoảng 2 tiếng, thời gian này không chỉ chín bánh mà còn lan tỏa mùi thơm đặc trưng của ngải cứu.
Trong các dịp lễ, đặc biệt là Tết, việc vắt vai và đi biếu bánh vắt vai cho người thân, gia đình ở xa là một nét văn hóa truyền thống không thể thiếu của người Cao Lan.
Bánh vắt vai sau khi được luộc sẽ tỏa hương thơm đậu xanh kết hợp hài hòa cùng mùi ngải cứu, cùng với sắc xanh tươi của lá chuối tạo nên một hình ảnh đẹp mắt và hấp dẫn. Khi thưởng thức, vị dẻo của gạo nếp, hòa quyện với hương vị đặc trưng của đậu xanh thêm vào đó là vị ngọt ngào của đường và một chút đắng nhẹ của ngải cứu.
Mặc dù giản dị và gần gũi, bánh vắt vai thu hút thực khách bởi hương vị độc đáo và tinh tế của mình. Đây là lựa chọn hoàn hảo để thay đổi khẩu vị vào bữa sáng hoặc thưởng thức trong những lúc nhẹ bụng.
Lời kết
Nếu có dịp ghé thăm vùng Lục Ngạn, đặc biệt vào các dịp gần Tết hoặc tháng 3 âm lịch hàng năm, bạn có thể dễ dàng tìm thấy món bánh vắt vai truyền thống tại nhiều khu chợ ở đây. Hy vọng những hướng dẫn chi tiết về cách làm bánh vắt vai ở trên sẽ giúp bạn tự tin thành công ngay từ lần đầu tiên thử nghiệm!